Przedwiośnie Hortiterapeuty cz. 2 – planowanie zajęć plenerowych oraz w pomieszczeniach
Anna Kalina-Gagnelid
Zmienność wiosennej aury i częste wahania temperatur sprawiają, że hortiterapeuta planując zajęcia zawsze powinien mieć w zanadrzu plan B. Nie zawsze mamy szansę by zrealizować założony wcześniej program. Piękna pogoda może sprawić, że zamiast przesadzać rośliny doniczkowe jednak zdecydujemy się wyjść do ogrodu by zająć się np. grabieniem. Z drugiej strony nagłe załamanie pogody może sprawić, że zaplanowane wcześniej prace przy rabatach bylinowych trzeba będzie odłożyć na później. Poniżej przedstawiamy kilka propozycji wiosennych aktywności realizowanych pod gołym niebem i w pomieszczeniach.
Pierwsze wiosenne wizyty w ogrodzie
Pierwsze wyjścia do ogrodu warto poświęcić celebrowaniu zmian w otoczeniu. Cieszmy się wspólnie słońcem, dłuższymi dniami i pierwszymi oznakami wiosny. Wypatrujmy wszelkich nowych listków. Sprawdźmy czy widoczne są już pędy roślin cebulowych. Rozglądajmy się w poszukiwaniu pierwszych przebudzonych owadów. Pierwszy obchód wiosenny w ogrodzie warto zakończyć symbolicznym posiłkiem: słodką przekąską i herbatą z termosu. Przywitajmy po zimie ogród i jego mieszkańców. Spróbujmy rozpoznawać drzewa i krzewy w stanie bezlistnym. Przypomnijmy sobie gdzie co kwitło w poprzednim sezonie. Wspólnie snujmy plany na nadchodzący sezon, pozwólmy sobie marzyć.
Przegląd narzędzi
Zanim rozpoczniemy prace polowe warto sprawdzić stan narzędzi. Jeśli nie zadbaliśmy o nie jesienią to teraz jest dobry moment by to zrobić: sprawdzić mocowania stylisk, naostrzyć i naoliwić co trzeba oraz skontrolować czy przechowujemy je właściwie, czy mają swoje miejsca. Zastanówmy się czy nie powinniśmy uzupełnić zestawu jakim dysponujemy i ewentualnie zaplanujmy zakup dodatkowych. Pamiętajmy: w przypadku narzędzi ogrodowych oszczędność nie polega na kupieniu taniego sprzętu. Lepiej wydać więcej a potem dbać o niego tak by służył jak najdłużej.
Przegląd pojemników
Sprawdźmy także stan pojemników z zeszłego sezonu. Może się okazać, że niektóre wymagają naprawy (drewniane skrzynki i grządki podwyższone) albo wymiany. To dobry moment by ocenić czy dana ilość odpowiada naszym potrzebom czy może trzeba zaplanować zakup nowych. Dbajmy o te, które już mamy, łącznie z plastikowymi doniczkami. Przy zakupie nowych roślin warto pytać czy możemy oddać pojemniki do sklepu. Branża ogrodnicza produkuje dużą ilość trudnego do przetwarzania czarnego plastiku. Używajmy doniczek wielokrotnie i dbajmy o nie. Nie trzymajmy skrzynek zimą na zewnątrz. Wpływ niskich temperatur i światła słonecznego znacząco obniżają ich trwałość. Część tych aktywności można wykonywać zarówno w sali jak i na zewnątrz. A pracy jest dużo: opróżnianie, czyszczenie na sucho, na mokro, suszenie, segregacja
Przygotowanie palików i tyczek
W ogrodzie zawsze przydają się wszelkie podpórki niezależnie od tego czy planujemy uprawę warzyw czy kwiatów. Zawsze znajdą się takie, które będą potrzebowały dodatkowego wsparcia. Zadbajmy zatem o paliki. Nie zostawiajmy ich w ziemi na zimę, przechowujmy w suchych pomieszczeniach. Warto teraz zadbać o te, które już mamy i postarać się o nowe. Możemy kupić bambusowe lub samodzielnie pozyskać tyczki z krzewów np. leszczyny. Do tego zadania przydadzą się piła i siekierka w rękach sprawnej osoby.
Podwiązanie pnączy, naprawa podpór
Pierwsze zadania o tej porze roku to również podwiązywanie pnączy i naprawa podpórek do nich i wszelkich innych elementów małej architektury ogrodowej.
Pierwsze prace porządkowe (trawniki i rabaty bylinowe)
Zróbmy listę pierwszych zadań do zrobienia: zamiatanie, grabienie trawników, oraz usuwanie zeszłorocznych pędów kwiatów jednorocznych i bylin. Mając na uwadze zimujące owady i ptaki szukające nasion zimą warto powstrzymać się przed zrobieniem tego jesienią. Suche pędy wielu roślin również zimą wyglądają pięknie, szczególnie pokryte szronem. Również podczas wiosennego cięcia warto zostawić ok 15 cm starego pędu. Wtedy wiemy, że w danym miejscu coś rośnie. Mniejsze jest wtedy ryzyko, że przypadkowo to zdepczemy czy uszkodzimy w trakcie kopania. Chyba, że stosujemy tabliczki – wtedy sprawa jest jasna.
Wiosenne kompozycje w donicach
Aktywnością dającą natychmiastowy efekt i dużo radości jest robienie wiosennych kompozycji w pojemnikach. Aby móc je wykonać wskazane jest dużo wcześniejsze ich zaplanowanie. Zakup gotowych, kwitnących roślin może stanowić znaczący wydatek. Do zapełniania dużych donic będziemy potrzebować sporo materiału roślinnego. Na przykład by każdy z podopiecznych posadził choć jeden kwiat – może to wymagać większej inwestycji. Dlatego podczas jesiennego planowania budżetu na przyszły rok warto uwzględnić tę pozycję. W sprzyjających warunkach (wystarczający teren pod uprawy, chłodne pomieszczenie, sprawność podopiecznych) można te koszty obniżyć a co więcej – wzbogacić zajęcia. To wtedy kiedy zdecydujemy się samodzielnie pędzić rośliny cebulowe lub uprawiać bratki pod osłonami. Do gatunków zwykle stosowanych w wiosennych kompozycjach należą: tulipany, stokrotki pospolite, fiołki ogrodowe/bratki, narcyzy trąbkowe, pierwiosnki, jaskry azjatyckie, szafirki groniaste, ciemierniki, hiacynty wschodnie oraz bluszcz pospolity. Biorąc pod uwagę, że większość z nich jest trująca zaleca się pracę w rękawiczkach i ścisły nadzór prowadzących. Do kompozycji wybierajmy rośliny z dużą ilością jeszcze nieotwartych pąków kwiatowych. Dzięki temu dłużej będziemy się cieszyć ich urodą. Ponadto gotowe kompozycje warto na noc chować do pomieszczeń (chłodny przedsionek, garaż) szczególnie przez pierwsze dni po posadzeniu i przy przymrozkach. Po przekwitnięciu możemy przesadzić rośliny do gruntu. Nie koniecznie wszystkie przetrwają i zakwitną w przyszłym roku, ale możemy dać im szansę. Ważne by nie obcinać liści roślin cebulowych zanim same nie zaschną. Inaczej nie odbudują one sił koniecznych by zawiązać pąki na przyszły sezon.
Więcej o pędzeniu roślin cebulowych:
https://naogrodowej.pl/jak-pedzic-rosliny-cebulowe/
Przygotowanie rozsad kwiatów i warzyw
Początek marca sprzyja uprawie rozsad. Jeśli dysponujemy parapetami w jasnym pomieszczeniu lub mamy stoły, na których można ustawić pojemniki z ziemią to najwyższy czas je wykorzystać. Im szybciej podejmiemy decyzję o gatunkach tym lepiej.
- Rozsady kwiatów – podczas planowania tej aktywności warto wziąć pod uwagę kilka ważnych kwestii. Po pierwsze wybór gatunków ze względu na warunki jakimi dysponujemy i po drugie ze względu na wielkość nasion. Ustalmy zatem jakie rośliny będą dobrze rosnąć na stanowisku jakim dysponujemy (ilość światła, przepuszczalność i żyzność gleby, odczyn, ilość miejsca). Dysponując taką listą pora dobrać gatunki do możliwości i umiejętności naszych podopiecznych.U większości gatunków kwiatów jednorocznych nasiona są bardzo drobne (od ok. 0,2 mm do 2 mm) np:
- Celozja srebrzysta/Grzebionatka
- Dimorfoteka zatokowa
- Dzwonek ogrodowy
- Godecja wielkokwiatowa/Marszawa
- Klarkia/Dzierotka
- Kleome ciernista
- Lobelia przylądkowa
- Lwia paszcza/Wyżlin
- Petunie
- Szarłat zwisły
- Tytonie
- Żeniszek meksykański o ich wysianie możemy poprosić osoby o sprawnych dłoniach i dostatecznie dobrym wzroku. Można mieszać takie nasiona z bardzo drobnym, suchym piaskiem i tak ułatwiać sobie zadanie. Jeśli pracujemy z jedną osobą i możemy poświęcić podopiecznemu całą naszą uwagę, sianie takich nasion może być sposobem by ćwiczyć precyzyjne ruchy ręki, cierpliwość i uważność. Jeśli jednak wysiewów mają dokonywać samodzielnie lepiej postawić na kwiaty jednoroczne o średnich i dużych nasionach (od ok. 3 mm – 1cm) to:
- Aksamitki
- Aster chiński
- Cynia wytworna
- Dmuszek jajowaty
- Driakiew purpurowa
- Gazania błyszcząca
- Gomfrena kulista
- Groszek pachnący
- Kosmos podwójnie pierzasty
- Mietelnik letni
- Szałwia błyszcząca
- Wiekuistka rozgałęziona
- Wilec purpurowy
- Zatrwian wrębny
- Rozsady warzyw – na szczęście ich nasiona są zwykle większe niż nasiona kwiatów. W tym przypadku zwracamy uwagę głównie na stanowisko (istotna kwestia czystości powietrza i gleby) i rodzaj warzyw (łatwość uprawy, walory smakowe, możliwość zjedzenia na surowo podczas zajęć, obfite plonowanie). W marcu jest pora na wysiew min. Psiankowatych: pomidorów, papryki, bakłażanów, miechunki brazylijskiej oraz buraków, selerów (naciowego i korzeniowego), bobu, i warzyw Kapustnych: kapust (białej, brukselskiej, włoskiej, czerwonej) i kalafiorów. Poniżej link z informacjami przydatnymi: przed zakupem nasion, wyjaśniającymi szczegóły prowadzenia rozsad i ich hartowania.
https://poradnikogrodniczy.pl/kupujemynasiona.php
https://poradnikogrodniczy.pl/rozsadawarzyw.php
https://poradnikogrodniczy.pl/hartowanie-rozsady.php
Pielęgnacja roślin doniczkowych
W marcu wracamy do nawożenia roślin doniczkowych. Zaplanujmy zatem rytm zasilania i rodzaj nawozów. Jest to okazja by poszukać chętnego lub wyznaczenia kogoś do wypełnienia tego zadania. Teraz także przesadzamy rośliny doniczkowe wymagające większych pojemników. Natomiast jeżeli zimowaliśmy w chłodnych pomieszczeniach kwiaty balkonowe (np. fuksje/ułanki lub pelargonie) najwyższy czas zająć się nimi. Skracamy je o 2/3, przesadzamy do nowych doniczek i po około miesiącu zaczynamy zasilać je nawozem do tzw. roślin kwitnących. Pędy, które pozyskaliśmy podczas skracania wykorzystajmy do uzyskania nowych roślin i sporządźmy z nich sadzonki zielne.
Szczegóły rozmnażania pelargonii:
https://fajnyogrod.pl/porady/rozmnazanie-pelargonii-krok-po-kroku-jak-rozsadzic-pelargonie/
Więcej o pelargoniach i ich uprawie:
https://naradka.wordpress.com/2011/02/01/pelargonia/
Autorka zdjęcia: Annie Spratt