Rośliny trujące i potencjalnie niebezpieczne w ogrodach terapeutycznych cz. II

Anna Kalina-Gagnelid

Zgodnie z zapowiedzią prezentujemy część drugą artykułu o roślinach trujących w ogrodach terapeutycznych. Zachęcamy do zapoznania się z nią wszystkich planujących nowe nasadzenia na terenach gdzie mają być prowadzone zajęcia terapii ogrodniczej.

Tak jak zaznaczyliśmy w części pierwszej, z pewnością prezentowana przez nas lista nie jest to lista kompletna i zachęcamy do jej uzupełniania. Będziemy wdzięczni za dodatkowe informacje. Czekamy na Wasze komentarze!

Lista roślin trujących podzielona została na grupy: byliny i rośliny dwuletnie (w tym rośliny tzw. cebulowe), jednoroczne, krzewy i drzewa oraz pnącza. W porządku alfabetycznym wymienia ona zarówno gatunki jak i rodzaje. Jeśli wymieniamy rodzaj bez podania gatunków oznacza to, że wszystkie rośliny do niego należące lepiej traktować jako trujące. Przykładem niech będą tu rośliny z rodzaju Jaskrowatych. Nie wymieniamy zatem wszystkich Jaskrów osobno. Należy założyć, że wszystkie mogą być potencjalnie niebezpieczne. Osobno pojawiają się gatunki z rodzaju Jaskrowatych, które są szeroko uprawiane i łatwo rozpoznawalne. Dla bezpieczeństwa  lepiej „na wszelki wypadek” wykluczyć jakiś gatunek niż ryzykować narażenie podopiecznych na kontakt z roślinami trującymi. Jest to oczywiście uproszczenie, ale zakładamy, że jest jednocześnie i pewne ułatwienie.

Wiemy, że rośliny z danego rodzaju są trujące i już nie musimy szukać czy dany gatunek nie jest czasem pozytywnym wyjątkiem.

Na liście znalazły się dwie rośliny uprawiane w pojemnikach, nie zimujące w gruncie: Oleander pospolity i Brugmansia. Ta druga występuje pod dwiema innymi potocznymi nazwami Datura lub Trąby anielskie. Zostały uwzględnione ze względu na to że są dość często uprawiane a są silnie trujące.

Na koniec chcielibyśmy zwrócić uwagę na owoce, strąki lub torebki nasienne niektórych roślin trujących. Mogą one stać się przedmiotem zainteresowania podopiecznych. Tam gdzie to możliwe trzeba o nich poinformować i uświadomić zagrożenia lub przydatność (np. Miechunka rozdęta, Dziki bez czarny) w pozostałych przypadkach należy unikać kontaktu z nimi.

Czerwone owoce mają: Wiciokrzewy, Czermień błotna, Konwalia majowa, Miechunka rozdęta, Obrazki włoskie, Psianka słodkogórz, Bez koralowy, Kolcowoje, Ostrokrzew kolczasty, Suchodrzewy, Wawrzynki.Czerwona osnówka nasiona Cisów nie jest trująca, ale nasiona znajdujące się w środku są niebezpieczne i jako takie należy je traktować. Kaliny mogą mieć owoce czerwone lub czarne. Dławisz, Trzmieliny, Ogniki mają owoce pomarańczowe, żółte lub czerwone. Czarne owoce mają min.: Dziki bez czarny, Ligustr, Czeremchy, Mahonia, Szakłak pospolity i dojrzałe egzemplarze Bluszczu pospolitego. Owoce białe lub różowawe występują u Śnieguliczek. Ponadto duże torebki nasienne Bielunia dziędzierzawy ( zielone, trochę podobne do łupin Kasztanowca zwyczajnego) i Rącznika pospolitego ( czerwone, kolczaste) przyciągają uwagę a wypełnione są trującymi nasionami. Strąki występują u Glicynii chińskiej, Fasoli wielkokwiatowej (trujące surowe nasiona), Łubinu trwałego, Robinii akacjowej i szczególnie niebezpiecznych Złotokapów.

Jeśli w Waszych ogrodach terapeutycznych rosną rośliny z poniższej listy zapoznajcie się z nimi bliżej. Sprawdźcie, które ich części są szczególnie trujące i w jakim momencie wegetacji. Oceńcie czy mogą mogą stanowić zagrożenie czy można je pozostawić w ogrodzie.

Wszystkie rośliny z poniższej listy mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia. Szczególnie niebezpieczne zostały zaznaczone pogrubioną czcionką. Jeśli Waszym zdaniem inne gatunki powinny zostać tak oznaczone napiszcie do nas o tym.

Osobnym wątkiem co do bezpieczeństwa w ogrodach są kwestie związane z tym jak mogą z nich korzystać osoby cierpiące na poważne alergie kontaktowe i wziewne. Planujemy w przyszłości poruszyć ten temat.

Mamy nadzieję, że poniższa lista okaże się dla Was przydatna.

 

Lista trujących roślin ogrodowych

 

Byliny/rośliny dwuletnie

  • Barwinek (Vinca) – rośliny z rodzaju  
  • Bodziszek czerwony (Geranium sanguineum)  
  • Bokkonia sercowata (Macleaya cordata )  
  • Ciemiernik (Helleborus L.) – rośliny z rodzaju
  • Czermień błotna (Calla palustris)  
  • Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.) 
  • Grążel żółty (Nuphar lutea) 
  • Groszek żółty (Lathyrus pratensis )  
  •  Grzybień biały (Nymphaea alba L.) 
  • Jaskier (Ranunculus L.) – rośliny z rodzaju  
  • Kokoryczka wielkokwiatowa (Polygonatum multiflorum) 
  • Knieć błotna (Caltha palustris)    
  • Konwalia majowa (Convallaria majalis )   
  • Kopytnik pospolity (Asarum europaeum)   
  • Kosaciec żółty (Iris pseudoacorus)    
  • Lak pospolity (Cheiranthus cheiri )
  • Łubin trwały (Lupinus polyphyllus) 
  • Łyszczec wiechowaty=Gipsówka (Gypsophila paniculata) 
  • Miechunka rozdęta (Physalis alkekengi)  
  • Mięta długolistna (Mentha longifolia) 
  • Mięta polej (Mentha pulegium) 
  • Miłek wiosenny (Adonis vernalis )
  • Miłek letni (Adonis aestivalis L.) 
  • Mydlnica lekarska (Saponaria officinalis)
  • Naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea)
  • Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea)  
  •  Obrazki włoskie (Arum italicum)
  • Ostróżka (Delphinium) – rośliny z rodzaju
  • Orlik (Aquilegia L.) – rośliny z rodzaju  
  • Pierwiosnek (Primula) – rośliny z rodzaju
  • Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis)
  • Parzydło leśne (Aruncus dioicus)
  • Pełnik (Trollius) – rośliny z rodzaju
  • Piwonia (Paeonia) – rośliny z rodzaju
  • Pluskwica europejska (Actaea europaea)  
  • Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus)  
  • Rannik zimowy (Eranthis hyemalis)
  • Rojnik murowy (Sempervivum tectorum) 
  • Rozchodnik ostry (Sedum acre) 
  • Rudbekia owłosiona (Rudbeckia hirta)   
  • Ruta zwyczajna (Ruta graveolens) 
  • Rutewka orlikolistna (Thalictrum aquilegiifolium) 
  • Sadziec konopiasty (Eupatorium cannabinum) 
  •  Sasanka łąkowa (Anemone pratensis) 
  • Serduszka okazała (Dicentra spectabilis)  
  • Tojad mocny (Aconitum firmum) 
  • Trojeść amerykańska (Asclepias syriaca)   
  • Wilczomlecz (Euphorbia) – rośliny z rodzaju
  • Zawilec gajowy (Anemone nemorosa) 
  • Zawilec japoński (Anemone hupehensis)  
  • Zdrojówka rutewkowata (Isopyrum thalictroides) 
  • Żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare L.)   

Cebulowe

  • Cebulica syberyjska (Scilla siberica)
  • Cebulica dwulistna (Scilla bifolia) i pozostałe Cebulice
  • Hiacynt (Hyacinthus ) – rośliny z rodzaju
  • Lilia biała (Lilium candidum)
  • Lilia bulwkowata (Lilium bulbiferum)
  • Lilia złotogłów (Lilium martagon)
  • Narcyz (Narcissus) – rośliny z rodzaju
  • Przebiśnieg pospolity (Galanthus nivalis)
  • Szachownica kostkowana (Fritilaria meleagris)
  • Szachownica cesarska (Fritilaria imperialis)
  • Śnieżyca wiosenna (Leucojum vernum)
  • Tulipan (Tulipa) – rośliny z rodzaju
  • Zimowit jesienny (Colchicum autumnale)

Jednoroczne

  • Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium L.)
  • Brugmansia – rośliny z rodzaju (potocznie Datura lub Trąby anielskie)
  • Jaskółcze ziele (Chelidonium majus)
  • Mak (Papaver) – rośliny z rodzaju
  • Psianka słodkogórz (Solanum dulcamara)
  • Rącznik pospolity (Ricinus communis)
  • Tytoń (Nicotiana) – rośliny z rodzaju

Krzewy i drzewa

  • Aukuba japońska (Aucuba japonica)
  • Azalia pontyjska (Rhododendron luteum)
  • Bez koralowy (Sambucus racemosa)
  • Buk pospolity (Fagus sylvatica)
  • Bukszpan zwyczajny (Buxus sempervirens)
  • Cis (Taxus) – rośliny z rodzaju
  • Cis pospolity (Taxus bacatta)
  • Cis pośredni (Taxus media)
  • Cis japoński (Taxus cuspidata)
  • Czeremcha zwyczajna (Padus avium)
  • Czeremcha amerykańska (Prunus serotina)
  • Dziki bez czarny (Sambucus nigra)
  • Janowiec barwierski (Genista tinctoria)
  • Jałowiec (Juniperus) – rośliny z rodzaju
  • Jałowiec pospolity (Juniperus communis)
  • Jałowiec sabina (Juniperus sabina)
  • Jodła pospolita (Abies alba)
  • Kalina (Viburnum) – rośliny z rodzaju
  • Kalina koralowa (Viburnum opulus)
  • Kalina hordowina(Viburnum lantana)
  • Kasztanowiec (Aesculus) – rośliny z rodzaju
  • Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum)
  • Kolcowój chiński (Lycium chinense)
  • Kolcowój pospolity (Lycium barbarum)
  • Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus)
  • Ligustr (Ligustrum)– rośliny z rodzaju
  • Machonia pospolita (Mahonia aquifolium)
  • Modrzewnica zwyczajna (Andromeda polifolia)
  • Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea)
  • Oleander pospolity (Nerium oleander)
  • Ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium)
  • Pieris japoński (Pieris japonica)
  • Robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia)
  • Różanecznik (Rhododendron) – rośliny z rodzaju
  • Suchodrzew (Lonicera) – rośliny z rodzaju
  • Suchodrzew pospolity (Lonicera xylosteum)
  • Sumak (Rhus) – rośliny z rodzaju
  • Sumak octowiec (Rhus typhina)
  • Szakłak pospolity (Rhamnus cathartica)
  • Szczodrzeniec (Chamaecytisus) – rośliny z rodzaju
  • Szczodrzeniec purpurowy (Chamaecytisus purpureus)
  • Śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus)
  • Śnieguliczka (Symphoricarpos) – rośliny z rodzaju
  • Trzmielina (Euonymus) – rośliny z rodzaju
  • Wawrzynek (Daphne)– rośliny z rodzaju
  • Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum)
  • Wawrzynek główkowaty (Daphne cneorum)
  • Złotokap (Laburnum) – rośliny z rodzaju
  • Żarnowiec (Cytisus scoparius)
  • Żywotnik (Thuja)– rośliny z rodzaju
  • Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis)
  • Żywotnik wschodni = Biota wschodnia (Platycladus orientalis)
  • Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata)
  • Żywotnik (Thuja) – rośliny z rodzaju
  • Żywotnik nibyolbrzymi (Thuja x plicatoides)
  • Żywotnikowiec japoński (Thujopsis dolabrata)

Pnącza

  • Bluszcz pospolity (Hedera helix)
  • Dławisz (Celastrus orbiculatus )
  • Fasola wielkokwiatowa (Phaseolus coccineus ) (surowe nasiona)
  • Glicynia=Wisteria=Słodlin chiński (Wisteria sinensis)
  • Hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris)
  • Kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla)
  • Miesięcznik dahurski (Menispermum davuricum)
  • Milin amerykański (Campsis radicans)
  • Powojnik prosty (Clematis recta)
  • Powojniki (Clematis) – rośliny z rodzaju
  • Rdestówka Auberta (Fallopia aubertii)
  • Trzmielina (Euonymus) – rośliny z rodzaju
  • Wiciokrzew pomorski (Lonicera periclymenum)
  • Wiciokrzew przewiecień (Lonicera caprifolium)
  • Wilec (Ipomoea ) – rośliny z rodzaju
  • Winnik  zmienny (Ampelopsis brevipedunculata)
  • Winobluszcz pięcioklapowy (Parthenocissus quinquefolia)
  • Winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata)